ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ

İZALE-İ ŞUYU(ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ )DAVALARI

Ortaklığın giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu mallarda taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı ve taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır.

Paydaşlığın giderilmesi davasını paydaşlardan biri veya birkaçı diğer paydaşlara karşı açar. HMK’ nın 27. Maddesi uyarınca davada bütün paydaşların yer alması zorunludur. Ortaklardan birinin ölümü halinde alınacak mirasçılık belgesine göre, ölen kişinin mirasçılarının davaya katılımları sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerekir. Tüm paydaşların davada yer alması zorunludur. Ortaklığın giderilmesi davasını paydaşlar açabileceği gibi borçlu ortağın alacaklısı da, icra mahkemesi hakiminden İİK’ nun 121. maddesine göre alacağı yetki belgesine dayanarak borçlunun ortağı olduğu taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davasını açabilir.

Ortaklığın giderilmesi üç yöntemle mümkündür. Bunlar; aynen taksim, satış ve eğer şartlarını sağlıyorsa kat mülkiyetine dönüştürme biçiminde olabilir. Aynen taksim suretiyle paylaştırma taşınır veya taşınmaz malın bölünmesidir. Örnek olarak taşınmazın değerleri eşit veya birbirine yakın biçimde bölünmesidir. Satış suretiyle ortaklığın giderilmesi ise dava konusu malın icra yoluyla satılarak bedelinin paydaşlar arasında bölüşülmesidir. Kat mülkiyeti kurulması ile ortaklığın giderilmesinde ise, kat mülkiyeti kanununun 10. Maddesi ‘’Kat mülkiyetine konu olmaya elverişli bir gayrimenkul üzerindeki ortaklığın giderilmesi davalarında, mirasçılardan veya ortak maliklerden biri, paylaşmanın, kat mülkiyeti kurulması ve bağımsız bölümlerin tahsisi suretiyle yapılmasını isterse, hakim, o gayrimenkulün mülkiyetinin, 12 nci maddede yazılı belgelere dayanılarak kat mülkiyetine çevrilmesine ve paylar denkleştirilmek suretiyle bağımsız bölümlerin ortaklara ayrı ayrı tahsisine karar verebilir.’’ Şeklindedir. Taraflardan biri yargılamanın her aşamasında(temyiz dahil) paylaşmanın kat mülkiyeti kurulması yoluyla yapılmasını istemesi durumunda, hakim KMK 12. madde talep edilen belgeleri de tamamlattırıp taşınmazı kat mülkiyetine çevrilmesine ve paylar denkleştirilmek suretiyle bağımsız bölümlerin ortaklara ayrı ayrı özgülenmesine karar vermelidir. Yargıtay'ın yerleşmiş uygulamalarında tamamlanmış yapının fiili durumu ile onaylı projesi arasında ayrılıkların olması ya da yapının imara uygun ancak projesiz inşa edilmiş olması veya bir kısım bağımsız bölümlerinin başlı başına kullanılmaya elverişli bulunmaması gibi kat mül. kurulmasına engel oluşturan eksikliklerin mevcut olduğu durumlarda bu eksikliklerin giderilip yasal koşullara uygun hale getirilmesi mümkün ise bunun, isteyen tarafa tamamlattırılması yoluna gidilmesi gerektiği kabul edilmelidir.

Satış suretiyle ortaklığın giderildiği davalarda, taşınmaz ile birlikte taşınmazda bulunan bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçalarında taşınmaz ile birlikte satılması gerekir. Bu parçaların hangi paydaşa ait olduğu noktasında anlaşmazlık varsa muhdesatın aidiyetinin tespiti davasının açılması gerekir.

Ortaklığın giderilmesi davasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Örnek olarak Ankara da bulunan bir taşınmaz malın izale-i şuyu davası Ankara Sulh Hukuk Mahkemesinde açılmalıdır.

Av. Aykut ÖZTÜRK