ÇEK MENFİ TESPİT DAVALARI

UYGULAMADA ÇEK MENFİ TESPİT DAVALARI

Çek Menfi Tespit davası, çek veya bono gibi bir belgeye dayalı olarak borçlu gösterilen tüzel veya özel bir kişinin, borcu ödemeden önce borcu ödememek için açabildiği bir dava türüdür. Bununla birlikte alacaklının elinde, borçlu kişinin olduğuna dair bir belge olmaması durumunda dava açılabilir. Tersi bir durum davanın reddedilmesine sebep olabilir. İcra İflas Kanunu madde 72 kapsamında çek menfi tespit davası, söz konusu borca dayalı takip başlatıldığında veya öncesinde açılabilir.

Takip Öncesinde Açılacak(açılan) Çek Menfi Tespit Davası:

Borçlunun alacaklıya karşı bu davayı açabilmesi için ön şartı alacaklının elinde borçlunun borçlu olduğuna dair bir belge bulunmasıdır. Alacaklı ancak bu şekilde takip başlatabileceği için borçlunun elinde borçlu olmadığına dair bir belge bulunmaması durumunda bu davayı açmaya gerek kalmaksızın yapılacak olan itiraz, takibi durdurmak için yeterlidir. Çek menfi tespit davasının konusu hukuki bir ilişkidir. Borçlu kişinin davayı açtığında bir menfaati bulunması gereklidir. Alacaklı ile borçlu arasındaki hukuki ilişki incelenerek, alacaklının ileri sürdüğü alacağın veya kişilerin arasındaki hukuki ilişkinin yokluğu ispatlanır.

İcra Takibi Sırasında Açılan Çek Menfi Tespit Davası:

Takip başladıktan sonra açılan davalarda, icra takibinin durdurulması mahkemenin yetkisi içerisinde değildir. Buna neden olarak borçlunun, takibin sürüncemede bırakılmasını sağlamak için bu davayı açabilmesidir. Bununla birlikte borçlu alacağın %15’inden aşağı olmamak kaydıyla ve yanı sıra alacaklının gecikmeden doğabilecek zararlarının karşılanması amacıyla ödeyeceği teminat karşılığında, durdurma talebinde bulunabilir. Bu anlamda mahkemenin söz konusu paranın icra veznesine girmesine kadar, mahkemenin icra takibini durdurma işleminde bulunamaz. Çek menfi tespit davaları kabul edildiğinde borçlu lehine kesin hüküm teşkil eder. Taraflar aynı konu ile ilgili başka bir dava açamayacakları gibi, dava borçlu lehine sonuçlandığında icra takibi de derhal durur. Davanın reddedilmesi alacaklının icra takibine konu olan borcu kesin hüküm kazanır. Dava takip öncesi başladıysa alacaklı elde ettiği ilamla, ilamlı icra takip yöntemine başvurmaya hak kazanır. Yanı sıra ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına da hak kazanır.

Av. Aykut ÖZTÜRK

KAYNAK: Av. İlkay Uyar Kaba